Beshariq tumani

Beshariq tumani

tuman
Tarkibida	Fargʻona viloyati
Maʼmuriy markazi	Beshariq
Asos solingan sanasi	1926-yil
Hokim	Rasuljon Jo‘rayev
Rasmiy tili	oʻzbek
Aholi	223.8 ming
Millatlar tarkibi	Oʻzbeklar - 99,7%
Dinlar tarkibi	Musulmonlar
Maydoni	780 km²
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Xaritada

Beshariq tumani — Fargʻona viloyatidagi tuman. 1926-yil 29-sentabrda tashkil etilgan. Fargʻona viloyatining Oʻzbekiston va Furqat tumanlari, Tojikistonning Konibodom va Asht tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 0,77 ming km². Aholisi 252 ming kishi (2024). Beshariq tumanida 1 shahar (Beshariq) va 15 qishloq fuqarolari yigʻini (Chorbogʻtoʻrongʻi, Andarxon, Qumqishloq, Beshsari, Ittifoq Beshariq, Vatan, Rapqon, Tovul, Yakkatut, Qashqar, Qorajiyda) bor. Markazi — Beshariq shahri.

Tabiati

Relyefi pasttekislik, qir, toshloq va qumli chala choʻllardan iborat. Jan.gʻarbida qum barxanlari, sharqida Markaziy Fargʻonaning Soʻx-Isfara massivi bor. Yer yuzasi shimolga nishabatan Iqlimi keskin kontinental. Yanvarning oʻrtacha harorati —2 °C, iyulniki 28 °C. Yiliga 200 mm yogin tushadi. Janubiy qismiga koʻproq yogʻin yogʻadi. Bahorda gʻarbdan sharqqa kuchli (baʼzan sekundiga 30 m tezlikda) shamol esadi. Vegetatsiya davri 205 kun. Tumanning shimolda Sirdaryo, janubda Isfara daryosi oqadi, gʻarbida Qayroqqum suv ombori bor. Beshariq tumani yerlari Katta Fargʻona kanalidan sugʻoriladi. Tuman hududidan Soʻx-Isfara kollektori oʻtgan. Tuman qir qismining tuprogʻi sershagʻal, tekislik qismining tuprogʻi esa sugʻoriladigan boʻz tuproq. Shuvoq, shoʻra, yantoq, qamish, qoʻgʻa, oq miya, qizil miya, yulgʻun, saksovul oʻsadi. Yumronqoziq, quyon, echkemar, boʻri, tulki, har xil ilonlar yashaydi. Tuman yerlarida faqat sugʻorib dehqonchilik qilish mumkin.

Aholisi

Aholisi, asosan oʻzbeklar; tojiklar, qirgʻizlar, tatarlar va boshqalar ham yashaydi. 1 km² ga oʻrtacha 193 kishi toʻgʻri keladi. Shaharliklar 50 ming kishidan ortiq, qishloq aholisi 173 ming kishidan ortiq kishi. Jami aholi soni 223.8 ming kishi (2019).

Xoʻjaligi

Tumanda paxta tozalash zavodi, tibbiyot paxtasi tayyorlaydigan, yigiruvtoʻquv va mebel fabrikalari, paxta chiqindisidan karton ishlaydigan va past nav paxtani qayta ishlab tozalaydigan mahalliy sanoat kombinati bor. Tumanda 138 kichik korxona va 2 kooperativ korxona mavjud. Bulardan eng muhimlari: metall qopqoqlar tayyorlovchi, xalq isteʼmoli mollari chiqaruvchi „Navbahor“, „Bahor“ kichik korxonalaridir. Qishloq xoʻjaligida sugʻoriladigan yerlar 21,6 ming ga, shu jumladan 12,3 ming ga yerga paxta, 0,09 ming ga yerga sabzavot, 0,9 ming ga yerga beda, 0,76 ming ga yerga makkajoʻxori, 0,04 ming ga yerga sholi ekiladi.

Sanoati

Beshariq tumanida 3 jamoa xoʻjaligi, 4 shirkatlar uyushmasi, 1 xoʻjaliklararo korxona, parrandachilik fabrikasi, 148 fermer xoʻjaligi va Qoʻqon oʻrmonchilik xoʻjaligining filiali bor. Tuman jamoa va shaxsiy xoʻjaliklarida 46,7 ming krramol, 32,5 ming qoʻy va echki. 54,4 ming parranda bor. Beshariq tumani gʻarbidan Toshkent—Qoʻqon temir yoʻli oʻtadi. Yaqin temir yoʻl stansiyasi—Rapqon tuman markazidan 2 km. 1999/2000 oʻquv yilida 47 umumiy taʼlim maktabida 33,8 ming oʻquvchi, 2 litseyda 236 oʻquvchi taʼlim oldi. 9 kinoteatr, 46 ommaviy kutubxona, 24 klub, madaniyat uyi, muzey, 866 oʻrinli 5 kasalxona, poliklinika va 54 tibbiy punkti boʻlib, ularda 165 vrach, 654 oʻrta maʼlumotli tibbiy xodim ishlaydi. 1932-yildan „Beshariq tongi“ tuman gazetasi chiqadi (adadi 2500).